Ijzertekort symptomen: ben jij vaak moe?

In dit artikel bespreken we de symptomen van een ijzertekort en hoe je dit aanpakt.

• Bleke huid

• Duizeligheid

• Haarverlies

• Hoofdpijn

• Koude handen en voeten

• Last van rusteloze benen

• Op lange termijn kan ijzertekort leiden tot bloedarmoede en een verminderd immuunsysteem

• Snel buiten adem zijn

• Vermoeidheid

• Bleke huid: een bleke huid is een huid die lichter of minder roze van kleur lijkt dan normaal. Dit kan een teken zijn van een verminderde doorbloeding of een lager aantal rode bloedcellen in het lichaam, wat vaak voorkomt bij mensen met een ijzertekort. Bleekheid valt vaak het eerst op in het gezicht, vooral rond de lippen en onder de ogen, maar kan over het hele lichaam zichtbaar zijn.

• Duizeligheid: duizeligheid is een gevoel van draaierigheid, instabiliteit of licht in het hoofd, alsof je evenwicht verstoord is. Mensen die duizelig zijn, kunnen het gevoel hebben dat ze gaan flauwvallen of dat de omgeving om hen heen draait. Dit komt vaak voor bij een ijzertekort, het lichaam krijgt dan niet genoeg zuurstofrijk bloed, wat een effect heeft op de hersenen en het evenwicht. Hierdoor kan duizeligheid ontstaan, vooral bij plotseling opstaan of bewegen.
  

• Haarverlies: haarverlies betekent dat je meer haar verliest dan normaal, wat kan leiden tot een dunnere haardos of kale plekken. Normaal verliest een persoon dagelijks zo'n 50 tot 100 haren, maar bij haarverlies is dit aantal aanzienlijk hoger. Een ijzertekort (maar ook andere oorzaken) kunnen aan de basis liggen. Zonder voldoende zuurstoftransport verzwakken de haarwortels, wat kan leiden tot broos, dunner wordend haar en haaruitval. Dit kan geleidelijk gebeuren of plotseling opvallen, vooral bij mensen die gevoelig zijn voor veranderingen in hun ijzerwaarden.
  

• Hoofdpijn: hoofdpijn is een veelvoorkomend symptoom dat kan variëren van een lichte, doffe pijn tot een intense, kloppende sensatie. Bij een ijzertekort ontstaat hoofdpijn vaak doordat er onvoldoende zuurstofrijk bloed naar de hersenen stroomt. Als reactie verwijden de bloedvaten zich om te proberen meer bloed aan te voeren, wat druk kan veroorzaken. Dit type drukkende hoofdpijn gaat vaak gepaard met vermoeidheid en duizeligheid, en kan vaker voorkomen bij mensen met een lage ijzerwaarde, zoals bij vrouwen met zware menstruatie of mensen met een dieet laag in ijzer.
  

• Koude handen en voeten: koude handen en voeten ontstaan wanneer de bloedcirculatie naar de uiteinden van het lichaam verminderd is, wat vaak voorkomt bij een ijzertekort. Dit symptoom kan vooral merkbaar zijn in de winter of bij een lage lichaamstemperatuur, maar sommige mensen ervaren het ook bij normale temperaturen. Het lichaam probeert bij een ijzertekort vooral de vitale organen van zuurstof te voorzien, waardoor minder bloed naar de extremiteiten gaat en ze kouder aanvoelen.
  

• Last van rusteloze benen: een ijzertekort kan bijdragen aan rusteloze benen, omdat ijzer betrokken is bij de aanmaak van dopamine – een neurotransmitter die beweging en sensorische reacties reguleert. Bij een laag ijzergehalte kunnen de dopaminewaarden ook dalen, wat kan leiden tot deze onrustige sensaties in de benen.
  

• Snel buiten adem zijn: snel buiten adem zijn is een veelvoorkomend symptoom bij een ijzertekort. Bij een tekort aan ijzer kan het lichaam minder zuurstof efficiënt transporteren, wat betekent dat spieren en organen sneller zuurstof tekort komen tijdens inspanning. Hierdoor ontstaat een gevoel van kortademigheid, zelfs bij lichte activiteiten zoals traplopen of wandelen. Dit symptoom kan verergeren naarmate het ijzertekort langer aanhoudt, en het kan een impact hebben op je dagelijkse energie.
  

• Vermoeidheid: vermoeidheid is een van de meest voorkomende symptomen van een ijzertekort. Het lichaam kan dan minder energie produceren. Hierdoor kun je je constant uitgeput voelen, zelfs na voldoende slaap. Deze vermoeidheid kan gepaard gaan met een gebrek aan concentratie, prikkelbaarheid en een algemeen gevoel van zwakte, wat je dagelijks functioneren en stemming kan beïnvloeden.

IJzertekort treedt op wanneer het lichaam onvoldoende ijzer heeft om aan zijn dagelijkse behoeften te voldoen. Een ijzertekort kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Enkele van de meest voorkomende oorzaken zijn:

• Onvoldoende ijzerinname: een dieet met weinig ijzerrijke voedingsmiddelen zoals rood vlees, eieren, en groene bladgroenten kan leiden tot een tekort.
  

• Bloedverlies: bij vrouwen kan hevig menstrueel bloedverlies een belangrijke oorzaak zijn van een ijzertekort. Andere oorzaken kunnen maagzweren, darmaandoeningen (prikkelbare darmsyndroom, onevenwichtig darmmicrobioom) of regelmatige bloedafnames zijn.
  

• Verhoogde behoefte: zwangerschap, borstvoeding, en groei bij kinderen kunnen de behoefte aan ijzer vergroten.
  

• Moeilijke opname van ijzer: sommige medische aandoeningen zoals coeliakie, een gastric bypass of het gebruik van bepaalde medicijnen kunnen de ijzeropname verminderen.

Een ijzertekort kan uiteindelijk leiden tot een verminderd immuunsysteem en tot bloedarmoede, een aandoening waarbij er niet genoeg gezonde rode bloedcellen of hemoglobine aanwezig is om voldoende zuurstof naar de lichaamsweefsels te vervoeren.

Bloedarmoede is een ernstig wereldwijd volksgezondheidsprobleem dat met name jonge kinderen, menstruerende vrouwen, en zwangere en pas bevallen vrouwen treft. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat 40% van de kinderen van 6-59 maanden, 37% van de zwangere vrouwen en 30% van de vrouwen van 15-49 jaar wereldwijd aan bloedarmoede lijdt.

Natuurlijke bronnen voor ijzer zijn enerzijds dierlijk (rood vlees, varkensvlees, gevogelte, vis, oesters, mosselen, eieren) en anderzijds plantaardig (erwten, bonen, noten, volkoren graanproducten, donkergroene bladgroenten, gedroogd fruit).

Dierlijk ijzer is wel beter opneembaar. De ijzeropname uit plantaardige bronnen kan verhoogd worden door te combineren met vitamine C. Calcium en grote hoeveelheden cafeïne en thee daarentegen kunnen dan weer de opname van ijzer verlagen.

Als je vermoedt dat je een ijzertekort hebt, is het verstandig om een arts te raadplegen. De diagnose wordt meestal gesteld door middel van een bloedtest. Om de ijzerstatus goed te evalueren moet naast de ijzerwaarde in het bloed ook gekeken worden naar ferritine, transferrine en ijzersaturatie. Deze waarden worden ook gemeten in de Fidlab Health Check.

Het is sterk afgeraden om ijzer op eigen houtje te supplementeren zonder metingen in bloed en symptomen van een tekort.