PPI’s of maagzuurremmers behoren tot de top 3 van meest voorgeschreven geneesmiddelen in de Westerse wereld. Over de laatste 2 decennia zagen we in West-Europa een toename met bijna 500% in het aantal voorschriften. Enerzijds wordt een toename geregistreerd van het aantal zuur gerelateerde klachten, anderzijds wordt steeds meer en steeds vaker meteen met PPI’s gestart bij eender welke maagklacht. Stoppen zit er niet altijd in. Maagzuurremmers hebben de reputatie om zeer doeltreffend te zijn met een goede tolerantie. Maar is dat wel zo? Zijn ze zo onschuldig als ze lijken?
PPI’s danken hun hoge efficiëntie aan hun specifieke werking waardoor maagzuurproductie geremd wordt. Terwijl de normale zuurtegraad (pH) van de maag varieert van 1-2,5 wordt met PPI’S de zuurtegraad opgetrokken naar 4-5. Dat deze oplossing te eenvoudig en zonder gevolgen blijft, is haast niet mogelijk.
Oneigenlijk gebruik
Farmaka.be.be maakt een onderscheid tussen langdurig en kort gebruik van PPI’s. Refluxoesofagitis graad A en B rechtvaardigen een gebruik van 4 tot 8 weken. Refluxoesofagitis graad C en D, inname van NSAID/ASA of het syndroom van Zollinger-Ellison zijn indicaties op lange termijn. Barrett wordt apart beschouwd als te behandelen bij symptomatische reflux of oesofagitis en valt dus onder gebruik op lange termijn.
Maagzuurremmers worden veel breder en langer ingezet dan hier vooropgesteld. Niet alleen blijkt dat PPI’s vaak voor eender welke maagklacht worden gebruikt, maar ook dat eens een PPI wordt opgestart er bij een herhaalvoorschrift niet altijd in vraag wordt gesteld of het effectief nog nodig is. Dit geeft aanleiding tot chronisch gebruik.
Verstandig gebruik
Dit is geen pleidooi tegen PPI’s. De middelen hebben belangrijke indicaties en bieden op korte termijn meer voordelen dan mogelijke nadelen.
- Bezorgdheid
voor lange termijngebruik met het effect op het darmmicrobioom, dysbiose en
alle bijhorende gevolgen, zijn nog onvoldoende onder de aandacht gebracht. Verder
onderzoek zal hier nog kunnen bijdragen.
- Het inzetten van PPI’s voor de juiste indicaties, in een beperkte tijdspanne met regelmatige her-evaluatie en voorzichtigheid in bepaalde doelgroepen (ouderen, veelvuldig medicijngebruik, chronisch darmlijden, auto-immuunlijden) moet en kan als correcte leidraad gehanteerd worden.
Darmziekten
Op het niveau van de dunne darm zien we een beduidend hoger risico voor het ontstaan van Small Intestinal Bacterial Overgrowth (SIBO) met eerder vage klachten in de bovenbuik zoals een opgeblazen en zwaar gevoel na de maaltijd, malaise, vermoeidheid en pijn.
We zien ook een duidelijke toename van ernstige risico’s op spijsverteringsinfecties zoals Clostridium, Campylobacter, Salmonella en Shigella. En laat nu net deze infecties een belangrijke rol spelen in het prikkelbaredarmsyndroom (IBD/PDS). Ook IBD zoals Crohn of Colitis Ulcerosa worden vaak getriggerd door toenemende infectiewaarden.
Tot slot kan het ook intestinale hyperpermeabiliteit (Leaky Gut) veroorzaken, wat op zijn beurt leidt tot extra immuniteitsaandoeningen zoals laaggradige systemische ontstekingen of auto-immuun problematieken. Langdurig gebruik van PPI’s hebben dus een ingrijpende impact op onze gezondheid, die veel verder reikt dan in de bijsluiters wordt beschreven.
Podcast Gekke Genen
Wil je meer weten? Luister naar de podcast #5. Het darmmicrobioom. We bespreken het belang van de beestjes in onze darm en gaan dieper in op de werking en hoe we het gezond kunnen houden.
Referenties
- Artem Minalyan, Lilit Gabrielyan, David Scott, Jonathan Jacobs and Joseph R. Pisegna. The gastric and intestinal Microbiome: Role of Proton Pump Inhibitors. Curr Gastroenterol. Rep. 2017 Aug; 19(8): 42
- Yuji Naito, Kaori Kashiwagie, Tomohisa Takagi, Akira Andoh, Ryo Inoue. Intestinal dysbiosis Secuondary tot proton-Pump-Inhibitor Use. Digestion. 2018; 97(2):195-204
- Mariko Hoja et Al. Gut Microbiota Composition Before and After Use of Proton Pump Inhibitors. Dig Dis Sci 2018; 63(11): 2940-2949
- Giovanni Bruno, Piera Zaccari, Giulia Rocco, Giulia Scalese, Cristina Panetta, Barabara Porowska, Stefano Pontone and Carola Severi. Proton Pump Inhibitors and dysbiosis: Current knowlegde and aspects to be clarified. World jJ Gastroenterol. 2019 June 14; 25(22): 2706-2719
- Jai Moo Shin and George Sachs. Pharmacology of Proton Pump Inhibitors. Gastroenterol Rep. 2008 December; 10(6): 528-534
- MdMohaimenul Islam et al. Adverse outcomes of long-term use of proton pump inhibitors: a systematic review and meta-analysis.. J of Gastroenterology and hepatology 2018
- Peter Fentz Haastrup, Wade Thompson, Jens Søndergaard and Dorte Ejg Jarbøl. Side Effects of Long-Term Proton Pump Inhibitor Use: A Review.. Basic & Clinical Pharmacology & Toxicology. 2018, 123, 114-121
- Monbailliu Evelien. Masterproef huisartsgeneeskunde KUL. Afbouw van chronisch gebruik van protonpompinhibitoren in de huisartsenpraktijk: huidige stand van zaken en evaluatie van het effect van een interventie op het niveau van de huisartsen